Na tej stronie pojawią się następujące hajduckie zabytki:
- Szpital im dra W. Styczyńskiego
- Budynek dyrekcji ZCh „Hajduki” i Zakłady Koksochemiczne „Hajduki”
- Ratusz
- Poczta
- Budynek szkolny przy Ratuszowej nr 20 (obecnie nr 37)
- Budynek szklony przy Kaliny nr 54
- Budynek szkolny przy Kliny nr 61
- Budynek szkolny przy ul. Farnej 5
- Budynek szkoły przy ul. Dyrekcyjnej 3
- Budynek dawnej szkoły powszechnej
- Budynek dawnej szkoły nr XL i XLI
- Zajezdnia tramwajowa
- Budynek Domu Kultury „Batory”
- Hotel „Pod Żelaznym Kanclerzem”
- Budynek dawnego hotelu robotniczego
- Budynki przy ul. Batorego nr 31 i 33
- Budynek przy rogu Farnej 17 i Karpackiej 9
- Zespół zabudowy patronackiej przy ul. Racjonalizatorów
- Zespół zabudowy spółdzielczej przy ul. Karwińśkiej
- Kamienica mieszczańska przy ul. 16 Lipca
- Willa dyrektora Clausa Kallenborna
- Willa dyrektora Emila Marxa
- Dworzec kolejowy
- Huta Bismarcka
- Budynek dyrekcji huty Bismarcka
- Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Cmentarz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Szpital im dra W. Styczyńskiego
Budynek dawnego szpitala im. dra W. Styczyńskiego znajduje się przy ul. Szpitalnej. Szpital powstał w 1892 r. z inicjatywy dyrektora huty „Batory” Wilhelma Kollmanna oraz Przemysłowych Kas Chorych Górnego Śląska. Kierownił nim dr Julius Froehlich, a po nim dr Rudolf Niepel. Do bryły głównego budynku dostawiony został budynek administracyjny połączony z nim charakterystyczną przewiązką. Obecnie mieści się tu zakład rehabilitacyjno – opiekuńczy dla osób starszych.
i Zakłady Koksochemiczne „Hajduki”
Budynek dyrekcji ZCh „Hajduki” przy ul. Stalowej 17 został wzniesiony w 1898 r. w stylu eklektycznym. Budynek ten był pierwotnie dyrekcją zakładów Rudolfa Rüttgersa, które uruchomił w 1888 r., jako destylarnię smoły, pierwszy ich właściciel niejaki Ćmok. W rękach Rüttgersa zakład szybko się rozwijał i rozbudowywał. W latach 1911 – 1913 utworzone zostało specjalne Towarzystwo Akcyjne, które podejmowało kolejne modernizacje zakładu. Zakład przerabiał pozyskiwane z górnośląskich koksowni i gazowni smoły i benzole surowe, produkując z nich m.in. smołę destylowaną, naftalin, kwasy karbolowe, czy żywice kumarynowe. Po okresie II wojny światowej Zakłady Koksochemiczne „Hajduki” a od 1976 r. Zakłady Chemiczne kontynuowały dawną produkcję. Po 1995 r. już jako spółka akcyjna podjęła produkcję znanych farb, lakierów, emalii „Emolak” oraz półproduktów do ich wyrobów.
https://turysta.chorzow.eu/location/stalowa
Dawny Hajduki Ratusz
Budynek byłego Hajduckiego Ratusza został zaprojektowany przez Dominika Dreschera a wybudowany w 1911 przez A. Niestroja z Bismarckhütte w stylu neobarokowym na planie pałacu z dwoma bocznymi skrzydłami i klatką schodową na osi. Trzykondygnacyjny obiekt murowany nakryty jest wielopołaciowym dachem łamanym z centralnie umieszczoną wieloboczną wieżyczką widokową. Portyk flankują dwie kolumny ustawione na cokołach i stanowią podparcie balkonu. Okna wysokiego parteru mają zamknięcie łukowe z dekoracyjnym okratowaniem, natomiast okna pozostałych kondygnacji są prostokątne osadzone w obramowaniach dekoracyjnych z tzw. uszakami. W piwnicy budynku znajdowała się kotłowani, mieszkania dwu- i trójpokojowe z kuchnią, pomieszczenia policji i areszt. Na parterze kasa podatkowa, sejf i biura. Na piętrach mieściły się pomieszczenia biurowe oraz mieszkanie naczelnika gminy. Reprezentacyjna bogato strojona sala posiedzeń umiejscowiona została na drugim piętrze. Wewnątrz budynku znajdowała się fontanna przyścienna, marmurowy kominek, dekoracje sztukatorskie. Gabinety i pokoje biurowe zabudowane były szafami wnękowymi, a także marmurowe kominki i zdobione sztukaterią sufity. Sala posiedzeń zdobiona była trzema oknami wypełnionymi witrażami z herbami. Budynek wpisany do rejestru zabytków woj. śląskiego. Po II wojnie światowej do 1998 roku służył jako Komisariat Policji. Od chwili opuszczenia budynku przez policję budynek stoi pusty i niszczeje. W budynku tym w okresie PRL oczekiwało się na załatwienie i otrzymanie paszportu. Wejście do Wydziału Paszportowego znajdowało się w prawym skrzydle budynku. Na elewacji frontowej budynku po prawej stronie przyziemia wmurowana jest prostokątna tablica pamiątkowa poświęcona sześciu Powstańcom Śląskim, którzy zginęli w tym miejscu 22 VIII 1920 roku podczas II Powstania Śląskiego. Byli to: Franciszek Brzowski, Florian Simon, Piotr Szymała, Jan Wilk, Teodor Nowok i Józef Szlauer.
https://turysta.chorzow.eu/location/ratuszowa
„Piękne są pozostałości historyczne jak: kominki, umywalki z marmuru. Wszystko pozostawiamy w nienaruszonym stanie, aby służyły także nowym właścicielom (…) w podziemiach budynku znajduje się skarbiec nie do sforsowania.”.
Komendant Józef Kogut (zm. 29.03.2019 r.)
znawca historii i architektury tego budynku
Poczta
Budynek poczty – wzniesiony jako narożny budynek w 1913 r. w styl modernistycznym z elementami secesyjnymi. Jest to budynek murowany, tynkowany, jednopiętrowy z usługową częścią parteru. W narożu budynek dekorowany jest charakterystycznym okrągłym wykuszem zakończonym wieżyczką, pod którym znajduje się wejście do wnętrza pocztowej sali obsługi klienta. Dziś budynek służy Poczcie Polskiej.
SZKOŁA "SCHULE I"
W budynku przy ul. Armii Krajowej 12 mieściła się szkoła (Schule I). Budynek składa się z dwóch przyległych części. Starsza część prawdopodobnie z lat siedemdziesiątych XIX wieku jest architektonicznie prostsza, zaś lewa z 1904 roku projektu A. Niestroja posiada nowsze rozwiązania. Budynek zbudowany jest z czerwonej cegły elewacyjnej z dwuspadowym dachem. W piwnicy znajdowała się sala gimnastyczna, kotłownia, prysznice i stołówka. Na piętrach znajdowały się klasy i mieszkanie dla nauczyciela. Jeszcze w latach 90. mieściła się tu biblioteka pedagogiczna.